Odszkodowania wypłacane przez Skarb Państwa – koszty i korzyści.

O tym, że Polski wymiar sprawiedliwości „kuleje”, wiadomo nie od dziś. Co raz więcej obywateli naszego kraju decyduje się na złożenie pozwu o odszkodowanie do Skarbu Państwa, o czym świadczy kwota wypłaconych zadośćuczynień w kwocie niebagatela 400 mln zł w roku 2012!

Kwota ta, pochodzi ze skandalicznie małego odsetka spraw wygranych przez Polaków (3,6%), co daje aż 96,4% pozwów odrzuconych, przez Polskie Sądy. Współczynnik ten daje obywatelom do zrozumienia, że sędziowie w kraju, przynajmniej teoretycznie demokratycznym, bardziej poczuwają się do roli obrońców interesów Skarbu Państwa, aniżeli organów sprawiedliwych i niezawisłych. Z taką teorią nie zgadzał się były prezes Prokuratorii Generalnej Marcin Dziurda. „Skuteczność w wygrywaniu procesów wynika z tego, że wiele osób oraz firm niezasadnie eskaluje żądania, szczególnie gdy uzyska zwolnienie od kosztów sądowych. Ponadto – dodaje – żadna prywatna kancelaria prawnicza nie ma tak ogromnego jak prokuratoria doświadczenia w prowadzeniu tego typu spraw.”

Największa ilość pozwów o odszkodowania w roku 2012, dotyczyły szkód wyrządzonych przez jednostki, jak i funkcjonariuszy zakładów karnych, bo aż 2260, z czego uwzględnionych zostało 104. Powodem takiego stanu rzeczy są m.in. przepełnione cele. W teorii na każdego osadzonego musi przypadać co najmniej 3m², jednak w większości przypadków jest to mniej, niż 1m². Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, popadania wielu osób  niepalących w nałóg tytoniowy, przez osadzanie ich w celach dla osób „palących” mimo wcześniejszych deklaracji o przydzielenie do miejsc odosobnienia wolnych od dymu tytoniowego. Ponad to dochodzą tzw. Świetlówki „jarzeniowe”, oraz pleksa w oknach, które są zakazane w przepisach Unii Europejskiej ze względu na szkodliwy wpływ na wzrok, oraz psychikę osadzonego. Pozwy dotyczące szkód przez innych funkcjonariuszy podlegających Ministerstwu Sprawiedliwości wpłynęły w ilości 490, innych resortów w ilości 127. Odszkodowania z tytułu odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy samorządu terytorialnego dotyczyły 42 spraw.

Gdzie złożyć pozew?

                Pozew o odszkodowanie należy złożyć w sądzie, w którym zapadł wyrok pierwszej instancji. W przypadku tymczasowego aresztowania, lub zatrzymania, w sądzie który wydał orzeczenie o  zwolnieniu tymczasowo aresztowanego, bądź zatrzymanego.

Koszty ubiegania się o odszkodowanie od Skarbu Państwa.

                Postępowanie od kosztów sądowych dot. ubiegania się o odszkodowanie od Skarbu Państwa, zwolnione jest z opłat. Niestety, największe wydatki dopiero przed nami. Jako iż, odsetek wygranych spraw jest znikomy, ciężko nam będzie wywalczyć satysfakcjonujący nas rezultat bez pomocy prawnika. Wynagrodzenie jakiego oczekują adwokaci, jest kwestią bardzo zróżnicowaną i zależy ono m.in. od wewnętrznych negocjacji. W wielu przypadkach pobierana jest ustalona opłata stała + w przypadku wygranej, nawet do 30% prowizji wypłaconego odszkodowania.

Niestety… adwokat to nie koniec wydatków.

W większości przypadków potrzebne będzie oszacowanie strat poniesionych przez powoda. Najlepszym i często jedynym akceptowanym dokumentem będzie opinia biegłego, która często bywa bardzo kosztowna. Wysokość stawek waha się od ilości pracy wykonanej przez biegłego, jego renomy, oraz obszerności ekspertyzy. W przypadku omawianych już wcześniej wniosków o nieodpowiednie warunki w aresztach, najbardziej pożądana jest dokumentacja dot. osłabienia stanu wzroku, uzależnienia od tytoniu, oraz wpływu niezachowania norm w Polskich aresztach na psychikę poszkodowanego. Cena takiej ekspertyzy waha się od około 2500zł – 5000zł.

Przegraliśmy… co dalej?

                O ile w przypadku wygranej sprawy, całość kosztów poniesionych przez stronę ubiegającą się o odszkodowanie, jest w całości pokrywane przez Skarb Państwa, o tyle w przypadku przegranej całość kosztów spada na te właśnie stronę sporu.

Jest jeszcze jedna szansa!

                Strasburg! Po wykorzystaniu wszystkich możliwych dróg sądowych w Polsce, mamy prawo odwołania się do Trybunału Spraw Człowieka w Strasburgu. Z roku na rok co raz więcej osób decyduje się na ten krok, gdyż trybunał ten, przykłada znacznie większą wagę do przepisów UE, wykazuje się bardziej racjonalnym podejmowaniem decyzji, a przede wszystkim staje on po stronie obywatela, a nie budżetu danego kraju. Znaczna większość spraw odrzuconych przez Polskie sądy, po ponownym rozpatrzeniu w Strasburgu zostaje uznane za podstawne, a odszkodowania często są nawet cztery razy wyższe niż te, przyznawane prze Polskie Organa Sprawiedliwości.